Trường THPT Châu Văn Liêm, ngôi trường mang tên nhà cách mạng tiền bối của Đảng, người con ưu tú của quê hương Cần Thơ trong sự nghiệp giải phóng đất nước. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, với nhiều tên gọi khác nhau nhưng với tên gọi nào, thầy và trò nhà trường cũng luôn giữ vững thành tích đạt được trong sự nghiệp trồng người. Trường có khuôn viên khá rộng, diện tích 16.961 m2, ngay giữa trung tâm sân trước của trường - đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, là bức tượng đài đồng chí Châu Văn Liêm, dưới bức tượng là đôi dòng ghi tóm tắt cuộc đời, sự nghiệp của người chiến sĩ cách mạng kiên trung.

Trường Trung học Phổ thông Châu Văn Liêm, tiền thân là Collège de Cần Thơ và Trường Trung học Phan Thanh Giản là ngôi trường lâu đời nhất ở Cần Thơ, được bắt đầu xây dựng từ năm 1917 và hoàn thành đưa vào sử dụng vào năm 1921. Qua nhiều lần thay tên gọi, đến tháng 11/1985, trường chính thức mang tên Trường Trung học Phổ thông Châu Văn Liêm.

Từ ngôi trường này với những người thầy tiêu biểu và là nơi ươm ước mơ của những thế hệ trẻ, 105 năm qua, với những tên tuổi như: Thầy Phạm Văn Bạch, Thầy Nguyễn Thượng Tư, Giáo sư Nguyễn Văn Chì, Thầy Nguyễn Văn Kiết, Thầy Trần Quang Long, đồng chí Châu Văn Liêm, Ung Văn Khiêm, Nguyễn Thanh Sơn, Lưu Hữu Phước, Lương Định Của, Trần Ngọc Hoằng, Trần Hoàng Na, Sơn Nam, Viễn Phương…

(WOWTIMES) Những cột mốc đáng nhớ trong hành trình 105 năm của Trường THPT Châu Văn Liêm

Năm 1917, Trường bắt đầu được khởi công xây dựng và hoàn thành vào năm 1921.

Ngày 20/2/1921 trường bắt đầu mở một lớp có tên là Cours Complémentaire (lớp bổ túc tiểu học) với 36 học sinh từ Sài Gòn và Mỹ Tho được chuyển về.

Năm học 1924, trường chính thức khởi sự chương trình mở trọn 4 lớp bậc Cao đẳng Tiểu học (E.P.S.F.I). Từ đây, học sinh học hết năm thứ nhất, sẽ tiếp tục học đến năm thứ tư, khỏi phải chuyển sang học ở Collège de Mỹ Tho nữa.

Tháng 3 -1926, nhân đám tang cụ Phan Châu Trinh và việc Pháp bắt giam chí sĩ Nguyễn An Ninh, hầu hết các học sinh trường Collège de Cần Thơ đã bãi khoá cùng lượt với các Trường nữ học Đường (nay là trường Nguyễn Thị Minh Khai), Trường Máy ở Sài Gòn (École Pratique des Mécaniciens) và Trường Collège de Mỹ Tho.

Đầu năm học 1928 - 1929, theo lời yêu cầu của học sinh, một số được chuyển qua Collège de Mỹ Tho hoặc lên Lycée Pétrus Ký Sài Gòn, trường chỉ còn một lớp năm thứ tư với 21 học sinh.

Tháng 6/1929, Collège de Cần Thơ chính thức gởi thí sinh thi Brevet Elémentaire và thi Diplôme tại Sài Gòn. Kết quả rất khả quan: 20/21 đỗ (một thí sinh bỏ cuộc).

Năm học 1936 - 1937, lần đầu tiên có 2 nữ sinh theo học tại trường. Số học sinh nữ từ năm 1937 đến năm 1944 chỉ khoảng độ 20 người.

Ngày 03/8/1941, trường bị quân đội viễn chinh Pháp sung công để làm Bộ tư lệnh miền Tây, phải di chuyển về cơ sở mới là dãy lầu một tầng đường Ngô Quyền (trường Đoàn Thị Điểm hiện nay).

Tháng 8-1945, trường chính thức mang tên Trung học Phan Thanh Giản.

Năm 1958, vì số học sinh ngày càng tăng, nên Bộ Giáo dục cũ quyết định chia đôi trường Phan Thanh Giản để thành lập thêm một trường mới tức là trường nữ Trung học Đoàn Thị Điểm.

Năm 1968, trường được gọi tên là Trung học Tổng hợp Phan Thanh Giản.

Từ 1975 - 1983: Trường tách làm hai, học sinh cấp ba ở khu mới (trường Đoàn Thị Điểm), học sinh cấp hai học ở địa điểm cũ mang tên An Cư I (nay là Trung học cơ sở Đoàn Thị Điểm).

Trường THPT Châu Văn Liêm trước những năm 1975

Năm 1983: trường cấp ba trở lại khu vực hiện nay.

Tháng 11-1985, trường chính thức mang tên Trường THPT Châu Văn Liêm.

Những thành tích đạt được của Trường THPT Châu Văn Liêm

Năm 2014-2015: Bằng khen của Bộ GD&ĐT

Năm 2017-2018: Nhận Cờ thi đua của Bộ GD&ĐT

“Chứng nhận kiểm định chất lượng giáo dục” được Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ công nhận năm 2010.

Giấy chứng nhận “Chất lượng giáo dục” được Giám đốc Sở GD&ĐT thành phố Cần Thơ công nhận năm 2017.

Bằng công nhận “Trường THPT đạt chuẩn quốc gia” do Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ công nhận giai đoạn 2001-2010.

Sự có mặt của trường Châu Văn Liêm từ khi thành lập đến nay đã được ghi nhận như một "Chứng nhân" của sự phát triển văn hoá giáo dục miền đồng bằng đôi bờ sông Hậu.