Tương truyền, nghề chạm khắc gỗ ở Đông Giao đã có trên 300 năm. Xưa, người thợ Đông Giao nổi tiếng với các sản phẩm đồ thờ như ban thờ, nghi môn, hoành phi, câu đối…Theo thần tích của làng, vào thời Lê Cảnh Hưng (1740 - 1786), người thợ Đông Giao mà đại diện là cụ Vũ Xuân Ngôn đã có mặt tại Huế để tham gia xây dựng công trình cho triều đại phong kiến. Đến nay, ở Huế vẫn còn 1 làng của những người thợ Đông Giao xưa mang tên Đông Tiến và vẫn giữ được cái nghề mà cha ông họ truyền lại.

Cổng làng chạm khắc gỗ Đông Giao. (Ảnh: internet)

Thợ Đông Giao có sự khéo léo, thông minh với bản chất cần cù chịu khó nên qua thời gian, họ đã không ngừng sáng tạo, cải tiến mẫu mã, nâng cao tay nghề. Đặc biệt trong cơ chế thị trường hiện nay họ đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để tạo nên những sản phẩm chạm khắc gỗ vô cùng phong phú đa dạng. Nếu như trước đây là đồ gia dụng và đồ thờ cúng thì nay người thợ sản xuất cả những sản phẩm mỹ thuật nội thất mang phong cách phương Nam như tủ chùa, sa lông, gạt tàn thuốc lá, con giống trang trí các loại... Đặc biệt là những mặt hàng xuất khẩu ra các nước phải được thể hiện trau chuốt hơn, đa dạng hơn theo yêu cầu khách hàng.

Một số tác phẩm giàu tính nghệ thuật của làng nghề. (Ảnh: internet)

Chạm khắc gỗ là một nghề thủ công đặc biệt, không đơn thuần mang ý nghĩa về giá trị kinh tế mà nó còn là một nghề mang nặng giá trị văn hoá - nghệ thuật, vì qua đó nghệ nhân đã khắc hoạ được khát vọng của con người, tư duy con người và sự cảm nhận nghệ thuật của con người. Đồng thời qua đó đã lưu lại được những sắc thái văn hoá quê hương, bản sắc văn hoá dân tộc nói chung và cũng qua đó, thể hiện được cái riêng của nền văn minh phương Đông.

Sản phẩm được điêu khắc hết sức tỉ mỉ. (Ảnh: internet)

Nghề điêu khắc gỗ chủ yếu làm bằng tay nên ngoài năng khiếu, người thợ phải được đào tạo bài bản qua trường lớp hoặc trải qua thời gian dài làm việc tại các làng nghề thì mới có khả năng tạo ra những sản phẩm tinh xảo, vừa lòng khách hàng. Để làm ra một sản phẩm gỗ thủ công theo lối truyền thống, người thợ phải tự vẽ lên những phác thảo đầu tiên trên chính bức tranh. Sau đó sử dụng những chiếc đục lớn để tạo ra những đường nét thô sơ ban đầu. Với những đường nét nhỏ và tinh xảo, người thợ sử dụng những chiếc đục nhỏ hơn. Một người thợ phải sở hữu trong tay đến 40 chiếc đục có kích thước, mũi đục khác nhau, để tạo nên sản phẩm. Người thợ lành nghề phải thể hiện được cái tôi của người sáng tạo với những đường nét, chi tiết có hồn và phải thực sự tâm đắc với nghề.

Nghề điêu khắc gỗ chủ yếu làm bằng tay nên ngoài năng khiếu, người thợ phải được đào tạo bài bản qua trường lớp hoặc trải qua thời gian dài làm việc. (Ảnh: internet)

Sản phẩm chạm khắc gỗ Đông Giao hội tụ, kết tinh những giá trị tinh tuý nhất của các yếu tố văn hoá mà người thợ Đông Giao đã gửi gắm vào đó. Vì vậy, với thị trường, sản phẩm chạm khắc gỗ Đông Giao là cầu nối, là hạt nhân tạo nên mối quan hệ biện chứng tất yếu giữa kinh tế - văn hoá và phát triển. Trong nhiều nguyên nhân để Đông Giao tồn tại đến ngày nay thì sản phẩm và thị trường tiêu thụ sản phẩm chạm khắc gỗ giữ vai trò cốt yếu. Theo thống kê của Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh Hải Dương, tính đến năm 2015 làng nghề Đông Giao có tới 97% số hộ tham gia nghề mộc với trên 400 thợ nam, nữ từ người già đến trẻ em. Thu nhập thấp nhất của một người làm thuê ở những công đoạn đơn giản là từ 5-6 triệu/tháng. Những người thợ lành nghề có thu nhập từ 10-12 triệu/tháng. Còn với các hộ gia đình có thu nhập từ 30-40 triệu/tháng.

Với sự đam mê và sáng tạo không ngừng, nghề mộc Đông Giao đang ngày càng phát triển, có nhiều tác phẩm độc đáo và có tiếng ra đời. (Ảnh: internet)

Hiện nay, ở làng mộc Đông Giao, nhiều máy móc đã được đưa vào sản xuất, thúc đẩy quá trình chế tác nhanh hơn. Tuy nhiên, dù máy có chế tạo ra những hoa văn tinh xảo đền đâu thì vẫn cần bàn tay con người thổi hồn vào tác phẩm... Với sự đam mê và sáng tạo không ngừng của những người nghệ nhân nơi đây, nghề mộc Đông Giao đang ngày càng phát triển, có nhiều tác phẩm độc đáo và có tiếng ra đời. Làng nghề mộc Đông Giao đang tạo được chỗ đứng vững chắc trên bản đồ làng nghề trong nước và khu vực.