Nghề rèn Tiến Lộc là làng nghề có lịch sử hàng trăm năm được cha truyền con nối, âm thầm bền bỉ phát triền mà không hề bị mai một. Bước trên đường làng nghe văng vẳng khắp xóm là tiếng đe và tiếng búa leng keng. Có lẽ cũng bởi vậy những người dân nơi đây đã gắn bó và trưởng thành từ âm thanh quen thuộc đó. Khi đến thôn Ngọ, Xã Tiến Lộc mọi người sẽ ngỡ ngàng với sự thay da đổi thịt chóng mặt của làng nghề, con đường làng được trải rộng hơn, những ngôi nhà nhỏ tiêu điều được thay thế bằng những căn nhà hai, ba tầng khang trang đẹp đẽ, người dân cũng ấm no đầy đủ hơn.

Người dân Tiến Lộc đã lập nhà thờ ông Lê Cao Sơn để nhớ công lao của ông và ông được dân làng suy tôn gọi là "Thánh tổ nghề rèn" nơi đây. (Ảnh: danviet.vn)

Khác với nhiều năm về trước, các công đoạn đều được làm thủ công và đòi hỏi nhiều sức người. Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, máy móc dần dần được đưa vào quy trình sản xuất, giúp người thợ không còn vất vả như xưa. Các hộ đã tự trang bị cho mình các loại máy móc để giải phóng sức lao động như máy mài, máy cán thép, búa máy, máy dập, máy cắt gọt kim loại, máy phay... Đây cũng là phương pháp sản xuất theo hướng hiện đại tập trung quy mô lớn, chuyên môn hóa ngành nghề, từ đó phát triển làng nghề rèn Tiến Lộc ngày càng bền vững, tạo dựng thương hiệu riêng của một làng rèn truyền thống.

Một số sản phẩm của làng rèn Tiến Lộc. (Ảnh: internet)

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa tất cả các công đoạn đều được thay thế bởi máy móc, có những công đoạn vẫn đòi hỏi kinh nghiệm, sự khéo tay lành nghề của người thợ mới có thể làm ra một sản phẩm tốt, chất lượng. Đối với những nghệ nhân lành nghề trong làng họ đã quá quen thuộc với ánh lửa lò than với tiếng mài tiếng búa. Đôi tai và con mắt của người thợ lâu năm trong nghề chỉ cần nhìn vào hoa lửa bắn ra hoặc nghe tiếng máy kêu cũng có thể biết được sản phẩm đã hoàn thiện hay chưa, vật rèn vào lò nung đang ở trạng thái nào, độ phát sáng ra sao, tôi vào lúc nào, ủ như thế nào bởi chỉ cần tôi thép già hay non một chút là sản phẩm sẽ không đạt chất lượng.

Người thợ rèn không chỉ là một người thợ, mà còn là một nghệ nhân, người thợ rèn không chỉ đòi hỏi có sức khỏe mà còn yêu cầu sự khéo léo của đôi tay lành nghề.

Dưới sức cạnh tranh mạnh cả về chất lượng lẫn giá cả đến từ những thị trường nước ngoài, thì những sản phẩm của làng nghề rèn Tiến Lộc vẫn luôn có vị trí nhất định trên thị trường. Những sản phẩm đến từ làng rèn Tiến Lộc rất đa dạng phong phú muôn hình muôn vẻ, đáp ứng đầy đủ những yêu cầu trong đời sống của người dân, chủ yếu phục vụ trong lĩnh vực nông nghiệp như liềm, cuốc, xẻng, dao, kéo, cày, bừa,… Thị trường chủ yếu của làng nghề Tiến Lộc khắp các tỉnh miền bắc ngoài ra còn mở rộng ra các thị trường trong nước cũng như nước ngoài như Lào, Campuchia …Làng rèn Tiến Lộc đến nay hầu hết vẫn được hoạt động chủ yếu dưới hình thức hộ gia đình nhỏ lẻ. Điều thú vị khi đến Tiến Lộc, đó là mỗi hộ gia đình trong làng đều sản xuất những mặt hàng khác nhau.

 (Ảnh: internet)

Nhằm tạo điều kiện để người dân phát triển làng nghề truyền thống, các cấp chính quyền và ngành chức năng ở Hậu Lộc, Thanh Hoá đã tạo điều kiện cho người dân vay vốn để mở rộng sản xuất và đầu tư máy móc thiết bị. Mỗi ngày khu làng nghề có thể làm ra hàng vạn sản phẩm. Ngoài ra, UBND xã Tiến Lộc đã thành lập Hiệp hội làng nghề, với sự tham gia tích cực của những người thợ lành nghề trong làng, họ cùng nhau giúp đỡ trau dồi và học hỏi kinh nghiệm. Mặc dù, phát triển du lịch kết hợp làng nghề vẫn là một bài toán khó đối với người dân cũng như những vị lãnh đạo của làng rèn Tiến Lộc nhưng đó cũng là một tiềm năng đang và sẽ phát triển giống như ánh lửa lò than tại làng rèn vẫn luôn luôn đỏ lửa.