Sử sách ghi lại, khoảng giữa thế kỷ 18 những người dân làm nghề sơn mài từ miền Bắc, miền Trung di cư vào Đồng Nai, Gia Định và Bình Dương lập nghiệp. Sử sách ghi lại, khi mới đến Thủ Dầu Một, những người dân này khai khẩn đất hoang để trồng cấy, thời gian rảnh rỗi hoặc những lúc nhớ quê hương, họ cùng nhau làm tranh sơn mài. Những bức tranh sơn mài đầu tiên ra đời như thế và được một số gia đình giàu có trong vùng biết đến và đem lòng yêu thích mua về trưng bày. Cũng từ đó làng sơn mài bắt đầu hình thành, phát triển, nổi tiếng khắp miền Đông Nam Bộ và được lưu truyền cho đến ngày nay.

Làng Sơn mài Bình Dương là một trong những làng nghề có sản phẩm nổi tiếng trong và ngoài nước.

Bước ngoặt lớn đánh dấu sự phát triển mới của làng sơn mài Tương Bình Hiệp là vào khoảng giữa thập niên 50 của thế kỷ 20 với sự ra đời của xưởng sơn mài Thanh Lễ. Nơi đây hội tụ rất nhiều nhân tài làm sơn mài, như: Trương Văn Cang, Ngô Từ Sâm, Thái Văn Ngôn và Trần Văn Nam đã góp phần lớn vào sự phát triển của làng nghề. Cũng nhờ vậy mà nghề sơn mài ở Tương Bình Hiệp đã phát triển không ngừng. Được biết, ở địa phương này có rất nhiều cơ sở sơn mài mọc lên, sản phẩm đa dạng, phong phú đáp ứng được nhu cầu khách hàng nhưng nổi tiếng nhất vẫn phải kể đến làng sơn mài Tương Bình Hiệp. Nơi đây đã trở thành thương hiệu sơn mài nổi tiếng khắp cả nước về uy tín mẫu mã và chất lượng. Người dân làng sơn mài Tương Bình Hiệp luôn tự hào về sản phẩm sơn mài của địa phương mình được công nhận hàng Việt Nam chất lượng cao, được sự ủng hộ của khách hàng trong và ngoài nước.

Sản phẩm đa dạng, phong phú.

Sản phẩm làng sơn mài Tương Bình Hiệp khá phong phú và đa dạng về chủng loại và được chia làm nhiều loại khác nhau, như: Sơn khắc, sơn mài cẩn ốc, thếp vàng bạc, sơn mài vẽ lặn, vẽ phẳng, vẽ nổi…. hút khách hàng, bởi nét đẹp mộc mạc, cổ kính, truyền thống mang đậm phong cách Á Đông. Để làm nên thương hiệu nổi tiếng làng sơn mài Tương Bình Hiệp chính là loại sơn truyền thống được những người thợ nơi đây sử dụng. Nước sơn này được pha trộn giữa sơn Nam Vang và sơn Phú Thọ theo cách riêng và tạo nên thương hiệu riêng nổi tiếng bốn phương. Sản phẩm sơn mài Tương Bình Hiệp còn được đánh giá cao vì chất lượng sản phẩm tốt, đường nét tinh xảo, mượt mà trong từng đường nét, chi tiết. Đặc biệt hơn là dòng tranh này còn chịu đựng được cả trong môi trường lạnh không bị bong tróc, biến dạng. Những giá trị mà sản phẩm làng sơn mài Tương Bình Hiệp đã trở thành di sản văn hóa quốc gia.

Hoạt động sản xuất tại làng nghề.

Đến với Bình Dương ngoài việc tham quan các địa điểm du lịch, di tích lịch sử, du khách còn được thăm làng sơn mài Tương Bình Hiệp. Đây là địa chỉ du lịch làng nghề hấp dẫn, đến đây du khách ngoài việc được tân mắt chứng kiến quy trình làm sơn mài, còn thỏa sức lựa chọn cho mình những sản phẩm sơn mài đẹp nhất về làm quà cho bạn bè, người thân. Một món quá ý nghĩa về tinh thần và nghệ thuật mang đến nhiều điều thú vị cho du khách thập phương.

Bức tranh sơn mài của làng Tương Bình Hiệp. 

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, sơn mài Tương Bình Hiệp vẫn mang đậm nét văn hóa truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc. Sự phát triển rực rỡ về mọi mặt của sơn mài Tương Bình Hiệp trong những năm gần đây không chỉ là niềm tự hào của một làng nghề mà còn là di sản văn hóa đáng trân trọng của cả dân tộc.