Vân sam Fansipan được đưa vào Sách đỏ Việt Nam từ năm 1996, đây là loài thực vật đặc hữu chỉ có ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên, tỉnh Lào Cai. Cây được xếp vào nhóm IA, nhóm cấm khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại. Những cá thể vân sam phân bố tự nhiên không nhiều, trên diện tích hẹp và đang có nguy cơ tuyệt chủng do nhiều mối đe dọa vì khả năng tái sinh rất kém. Sau nhiều năm khảo nghiệm, nghiên cứu, Vườn Quốc gia Hoàng Liên đã gieo ươm thành công giống vân sam Fansipan - loài cây có tên trong Sách đỏ thế giới đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Kết quả nghiên cứu mở ra tín hiệu vui để nhân rộng loài cây này, gìn giữ cho muôn đời sau. Những luống cây giống có chiều cao từ 30 cm đến 40 cm đang sinh trưởng, phát triển xanh tốt trong nhà lưới của Vườn Quốc gia Hoàng Liên, ít ai biết đây là thành quả của sự cố gắng không ngừng nghỉ của nhiều thế hệ cán bộ, nhà nghiên cứu khoa học trong hàng chục năm qua.

Vân sam Fansipan thuộc họ thông, là loài thực vật đặc hữu, không những quý, hiếm và độc đáo ở Việt Nam mà còn trên thế giới. Đây là loài thực vật được nói tới nhiều không chỉ về mặt khoa học, mà còn về giá trị kinh tế như là loài cây gỗ lớn có thể đóng đồ dùng trong xây dựng và chiết xuất tanin từ vỏ cây. Cây vân sam cao to, tán đẹp có thể dùng làm cây cảnh và trồng rừng cảnh quan phục vụ du lịch sinh thái. Năm 2014, loài cây này được công nhận là Cây di sản Việt Nam và được ví như “Quốc bảo” bởi chỉ được phát hiện ở đỉnh Fansipan, thuộc Vườn Quốc gia Hoàng Liên, thị xã Sa Pa.

Quần thể 6 cây Vân Sam Fansipan trong quần thể 26 cá thể, gọi theo tên địa phương là Sam lạnh, Vân sam Hoàng Liên hoặc Lãnh sam, có tên khoa học là Abies delavayi subsp. Fansipanensis, thuộc ngành Thông (Pinophyta), có độ tuổi khoảng 347 tuổi, phân bố tại độ cao 2.600m trên tuyến đường leo núi Cát Cát lên đỉnh Fansipan  cao 3.143m, với diện tích khoảng 1.000m2. Vân Sam Fansipan là loài cây gỗ lớn, mọc thẳng, cao tới 15 - 20m với đường kính gốc khoảng 1m, cây mọc đứng có tán tỏa rộng, mọc rải rác ở các vách núi cao thuộc đường đỉnh của núi trong rừng rậm nguyên sinh thường xanh mưa mùa nhiệt đới ở độ cao từ 2.600m - 3.000m thuộc vùng núi Fansipan trong Vườn Quốc gia Hoàng Liên - Sa Pa. Đây là loài cây được chọn làm biểu tượng đặc trưng cho Vườn Quốc gia Hoàng Liên - Sa Pa ngay từ năm đầu thành lập.